In gesprek met Douwe Miedema, mede-eigenaar van De Nije Mieden.
“Ze springen over hekken, zwemmen door sloten, lopen kilometers lang…”
Waarom laten boeren koeien zo vaak een kalfje krijgen?
“In de melkveehouderij is het gebruikelijk dat een koe elk jaar een kalfje krijgt. Zo blijft de melkproductie op gang. Zonder kalfjes geen melk!”
Houden jullie alle kalveren?
Nee, alleen de beste koe-kalveren. De stiertjes worden na gemiddeld drie weken verkocht.
Waarom worden kalveren meteen na de geboorte van hun moeder gescheiden en alleen in een apart hokje gezet?
“Omdat het anders melk kost. De meeste kalveren krijgen poedermelk opgelost in water. Dat is goedkoper.
Soms speelt hygiëne ook een rol. De moeder kan iets bij zich dragen wat het kalf kan besmetten.
Daarnaast is het prettig om zeker te weten dat het kalf genoeg biest krijgt. Biest is van levensbelang voor een kalf. De meeste boeren spelen daarom op safe en geven biest met de fles.”
Waarom laten jullie kalveren dan wel bij hun moeder?
“Koeien zijn zoogdieren, net als wij. Ze hechten zich aan hun baby’s en de baby’s aan hun moeder.
Daarnaast krijg je er hele gezonde dieren van. Want melk en zorg van de eigen moeder is natuurlijk het allerbeste! Sinds wij de kalveren bij hun moeder laten lopen, hebben we nog nooit zulke sterke kalveren gehad!”
Zijn er ook nadelen?
“Onze koeien krijgen geen krachtvoer en geven dus niet veel melk. Nu nemen de kalfjes ook nog een deel.
Bedrijfstechnisch zijn we er ook niet op ingericht. Het is heel onhandig wanneer de kalfjes tussen de melkkoeien doorlopen. De ligboxenstal is er niet geschikt voor. Ze komen bijvoorbeeld met hun pootjes in de roosters vast te zitten. Daarnaast wandelen onze koeien nogal wat af, iedere dag naar een nieuw stuk weiland.
Om al deze redenen brachten we het aantal dagen, dat de kalfjes bij hun eigen moeder mochten blijven, terug naar drie. De moeders sluiten zich dan weer bij de kudde aan, om te grazen en gemolken te worden. De kalveren lopen nog een dag of tien bij zorgkoeien.”
Wat zijn zorgkoeien?
“Hieronder verstaan we koeien die vanwege hun gezondheid extra zorg nodig hebben en daarom apart gezet zijn. Deze koeien treden graag als pleegmoeders op en de kalfjes hebben er geen problemen mee, ook bij hun drinken. Al gaat er natuurlijk niets boven de eigen moeder…
Dat laatste is overduidelijk, want voortdurend lukt het kalfjes om te ontsnappen en met het koppel mee te lopen. De wilskracht die ze daarbij aan de dag leggen, doet ons versteld staan. Ze springen over hekken, zwemmen door sloten, lopen kilometers lang… Alles om met hun moeder herenigd te worden.”
Einde experiment?
“Die Houdini achtige praktijken zijn lastig, maar niet onoverkomelijk. De echte problemen komen later.
Doordat de dieren niet met de hand gevoed zijn, worden ze ook niet tam. Wanneer je een kalfje de fles geeft, gaat het dier je als een moeder beschouwen. Onze kalveren komen nauwelijks met mensen in aanraking en blijven dus wild.
Als pink zijn ze ook niet te hanteren en als ze uiteindelijk gemolken moeten worden, reageren ze als gekken. Het kost veel tijd en aandacht om ze te leren zich te gedragen in de melkstal. Dit betekent veel stress voor ons, maar ook voor het dier!”
Hoe kun je koeien tam maken?
“Je moet de kalveren veel extra aandacht geven, maar daar hebben wij de tijd en het personeel niet voor. Eigenlijk moeten we ook een ander type stal, zodat de kalveren altijd met de koeien mee kunnen. Maar dat kunnen we ons ook niet permitteren.
Verder zou meer geld voor de melk zeer welkom zijn. Een kalf drinkt zo’n acht liter per dag. Het is niet de bedoeling dat we geen melk overhouden om te verkopen!”
Hoe moet het nu verder?
“We willen ons graag aansluiten bij het Kalf bij Koe concept. We zijn in transitie om biologisch dynamisch te worden en vier melkveehouders van het biodynamische merk Zuiver Zuivel houden de kalfjes wel drie maanden bij de koe.
Deze melk wordt als “kalf bij koe” melk verkocht in biologische speciaalzaken. Ze is iets duurder, maar daardoor kunnen die boeren wel hun ideaal verwezenlijken! Hopelijk lukt het, want de consument moet die melk natuurlijk wel kopen…”